حسنا - اردیبهشت 96 و انتخابات سرنوشت‌ساز ملت (۱۷)

فصل سوم: شرایط اختصاصی داوطلبان ریاست‌جمهوری

الف- رجل مذهبی و سیاسی
بی‌شک یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های داوطلبان ریاست‌جمهوری این است که باید از رجال مذهبی و سیاسی باشند. هر چند همانگونه که قبلا متذکر شدیم تاکنون با توجه به تفسیر شورای محترم نگهبان هیچ قانون مصوبی برای تعیین شاخص‌های دقیق مفهوم «رجال مذهبی و سیاسی» نداریم؛ اما با توجه به تاکید سیاست‌های کلی انتخاباتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر تبیین دقیق این مفهوم، نکاتی را یادآور می‌‌شویم:

1- «رجل مذهبی» بودن داوطلبان ریاست‌جمهوری علاوه بر تعهد مذهبی قطعا مستلزم برخورداری از حداقل بینش و دانش مذهبی می‌باشد. به عبارت دیگر اگر مفهوم «رجل مذهبی» صرفا شامل علمای دین و روحانیون نمی‌شود؛ بدون شک شامل آن دسته از افرادی که هیچگونه قرابت و نسبتی هم با حداقل معلومات و اطلاعات و دانش مذهبی ندارند نخواهد شد. به دیگر سخن باید گفت «رجل مذهبي» به افرادی گفته می‌شود که علاوه بر تعهد و علایق مذهبی باید حتما نوعی شناخت حداقلی از مبانی دین و احکام شریعت و اصول مذهب و دستورات اسلام داشته باشند زیرا رئیس‌جمهور نباید بی‌اطلاع از معیارهای مذهبی و ملاک‌های دینی باشد که بخواهد قانون اساسی شکل گرفته از همان ملاک‌ها و معیارها را اجرا نماید.

2- «رجل سیاسی» بودن داوطلبان ریاست‌جمهوری علاوه بر سوابق فعالیت‌های سیاسی مستلزم برخورداری از حداقل بینش و دانش سیاسی می‌باشد. به عبارت دیگر نباید «رجال سیاسی» را صرفا شامل سیاستمداران معروف و فعالان شناخته شده و کنشگران رسمی عرصه سیاست دانست؛ بلکه باید آن دسته از عالمان «سیاست شناس» و «سیاست ورز» را که علاوه بر آگاهی و «دانش سیاسی» در «عمل سیاسی» و «امر سیاست» هم دارای پیشینه لازم و سوابق کافی می‌باشند شامل «رجال سیاسی» قلمداد نمود.

3- کما این که عده‌ای ممکن است بگویند «رجال مذهبی و سیاسی» حتما باید در رده‌های مختلف نظام جمهوری اسلامی دارای سابقه حکومتی و دولتی و مسوولیت رسمی بوده باشند؛ مثلا از منصب «وزارت» و «نمایندگی مجلس» و عضویت در «مجلس خبرگان» یا «مجمع تشخیص مصلحت نظام» گرفته تا سابقه «استانداری» و عضویت در «شوراهای عالی» و امثال آن. در حالی که نگارنده بر این باور است بر فرض مثال اگر برخی اساتید حوزه‌های علمیه و یا دانشگاه‌ها و یا برخی از دبیران کل احزاب و یا مدیران مسوول رسانه‌ها و مطبوعات و یا اعضای هیات‌های علمی و یا پژوهشی داشتیم که در عرصه فعالیت‌های سیاسی و مذهبی و «سیاست‌ورزی» دارای سوابق کافی می‌باشند. به هر دلیلی دارای مسوولیت‌های رسمی و سوابق دولتی و مناصب حکومتی نبوده‌اند نباید از گردونه مفهوم «رجال مذهبی و سیاسی» خارج گردند.

4- بدون شک افرادی که سال‌ها از مسوولیت‌های نظامی ارتش و یا سپاه و یا نیروی انتظامی فاصله گرفته و هم اکنون هیچ مسوولیتی در هیچ رده نظامی یا انتظامی و نیروهای مسلح ندارند بلکه در فعالیت‌های حزبی و یا سیاسی و یا اداری و علمی و... اشتغال دارند می‌توانند مصداق «رجال مذهبی و سیاسی» باشند؛ اما فرماندهان ارتش و سپاه و نیروی انتظامی که همچنان در موقعیت نظامی و یا انتظامی اشتغال داشته و در مسوولیت‌های مذکور قرار دارند قطعا نباید مصداق «رجال سیاسی» به شمار روند.
زیرا شکی نیست که مشارکت در هر انتخاباتی مستلزم رقابت‌های انتخاباتی و در نتیجه مستلزم فعالیت‌های حزبی است که نیروهای مسلح قانونا و براساس وصیت‌نامه سیاسی الهی امام خمینی(ره) از ورود به این گونه امور منع شده‌اند.

5- هرچند عده‌ای از مفهوم «رجال» همان برداشت «جنس مردان» را دارند و این مفهوم را شامل «زنان» ندانسته و داوطلبان زن را از حضور در انتخابات ریاست جمهوری محروم می‌دانند؛ اما نگارنده و بسیاری از علما و صاحبنظران حقوقی و سیاسی بر این باورند مفهوم «رجال مذهبی و سیاسی» را باید به همان معنای «شخصیت‌ها و مردمان سیاسی» تلقی کرده و هیچگونه ممنوعیتی برای زنان جهت داوطلبی انتخابات ریاست جمهوری نباید قائل شد. زیرا اگر بانوان می‌توانند معاون رئیس‌جمهور باشند چرا نتوانند رئیس‌جمهور شوند و اگر می‌توانند «نماینده مجلس» و یا رئیس یک «وزارتخانه» شوند چرا نتوانند «رئیس دولت» باشند؟ اگر می‌توانند دبیرکل یک حزب گردند چرا نتوانند رئیس‌جمهور شوند؟ و... همین چند روز گذشته بانوی مومنه حاجیه خانم «دباغ» دار فانی را وداع گفت و در سوابق فعالیت‌های ایشان گفته شد که فرماندهی سپاه پاسداران استان همدان و ماموریت‌های مهم مبارزاتی قبل و پس از انقلاب و عضویت در هیات ابلاغ پیام امام خمینی(ره) به گورباچف و... را بر عهده داشته است. آیا به امثال ایشان نمی‌توان واژه «رجل سیاسی» را اطلاق کرد؟ خداوند سبحان حداقل در سه آیه کریمه قرآن، واژه «رجال» را به کار برده که قطعا شامل «زنان» نیز می‌شود.

آیه 23 سوره مبارکه احزاب «من المومنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه...» و آیه 40 همین سوره «ما کان محمد ابا احد من رجالکم و...» و آیه 37 سوره مبارکه نور «رجال لا تلهیهم تجاره ولا بیع عن ذکر الله و...»
امید است دولت یازدهم در ارائه لایحه جامع انتخابات و مجلس شورای اسلامی در مصوبه قانونی خویش حتما نکات مذکور در مفهوم «رجال مذهبی و سیاسی» را مطمح نظر داشته باشند.

سایر ویژگی‌های اختصاصی داوطلبان ریاست جمهوری را در شماره‌های آتی پیگیری خواهیم کرد.